Czytanie niesie ze sobą wiele pozytywnych czynników. Nie można wskazać właściwego momentu, kiedy należy rozpocząć czytanie książek dziecku. Wydaje się, że im wcześniej, tym lepiej. Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy jest wciąż czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba lektury muszą powstać w dzieciństwie. Zainteresowania i styl bycia dziecka przede wszystkim kształtuje rodzina, jednak nie wszyscy rodzice mają świadomość, jaką rolę odgrywa książka w rozwoju dziecka. Dzięki czytaniu dzieci rozwijają wyobraźnię, wzbogacają swoje słownictwo i styl wypowiedzi. Dzisiejszy świat jest często przepełniony nadmiarem mediów elektronicznych. Dziecko, które ma mały zasób słów, nie rozumie języka, nie jest w stanie samo czytać, gdyż jest to dla niego za trudne i zbyt nudne, zwłaszcza w dobie wszechobecnej telewizji i Internetu.
Biegłość w czytaniu czyni dziecko zdolnym do dalszego kształcenia. Dzieci mają kłopoty z nauką, gdyż nie potrafią czytać ze zrozumieniem. Stąd więc wielkim zadaniem szkoły i domu jest wytworzenie silnej motywacji do czytania, sprawienie, aby czytanie było zajęciem atrakcyjnym, aby książka zaspokajała różnorodne pragnienia i potrzeby dziecka – emocjonalne
i intelektualne.
Wspólne czytanie jest formą mądrego kontaktu z dzieckiem i doskonałą metodą wychowawczą. Najczęściej zainteresowania dzieci najmłodszych książką mają swoje źródło w jej estetycznym wyglądzie, atrakcyjnych ilustracjach, lśniących okładkach. Małe dziecko – niemowlę – powinno
w sposób odpowiedni dla niego, oswajać się z książkami. Mam na myśli książki, które przeznaczone są dla danej grupy wiekowej. Jest to tak zwana pierwsza faza obcowania z książką, czyli faza manipulacji. Dziecko traktuje książeczkę jak zabawkę, przedmiot. Zainteresowanie nią jest chwilowe, jednak jest to etap bardzo ważny, gdyż pokazuje dziecku obecność książki w jego życiu i oswaja
z nią. Nie chodzi bowiem o sam proces czytania, lecz o skupienie uwagi
i wzroku na ilustracjach. Kilkumiesięczne dziecko znajdzie mnóstwo radości
w naśladowaniu odgłosu samochodów czy zwierząt zawartych na kolorowych kartach. Jest to wspaniała okazja do ćwiczenia pamięci, rozwijania procesu mowy i myślenia przyczynowo-skutkowego, a zarazem wstąpienia w druga fazę obcowania z książką. Dziecko zaczyna interesować się tym, co wewnątrz książeczki, przewraca strony, ogląda obrazki, wskazuje paluszkiem znane mu przedmioty, postaci, zwierzęta. Podsuwanie dziecku coraz ciekawszych książeczek stymuluje jego rozwój oraz powoduje wydłużenie się skupienia uwagi. Kolejne książki mogą składać się w historyjki, niekoniecznie z tekstem. Oczywiście nie można dziecka z książką pozostawić „samemu sobie”- ważne jest tutaj zaangażowanie rodzica, który z odpowiednią intonacją, mimiką, ruchem i gestykulacją opowie historyjkę. Można też wzbudzać ciekawość dziecka zadając pytania: „Co tu widzisz?”, „Co robią zwierzątka?” itp. Nieco starsze dzieci obcują już z książeczka opatrzoną tekstem, czytanym początkowo przez rodzica, a następnie dążą do samodzielnego czytania – to trzecia faza obcowania małego dziecka z książką. Wzrasta poziom zainteresowania tekstem, dziecko chętnie słucha czytanej historyjki, pomaga w przewracaniu stron, śledzi tekst (może tutaj pomóc wskazywanie palcem przez rodzica czytanego słowa), zadaje pytania. A czytając książeczkę ponownie doskonale wie, w którym miejscu jesteśmy i nie pozwala pominąć ani jedne j kartki. Gdy dziecko wejdzie już w czwartą fazę obcowania z książką, tj. wiek wczesnoszkolny nadal starajmy się czytać razem z nim, nawet jeśli potrafi już samodzielnie czytać.
Czytanie książek pomaga w rozumieniu innych ludzi, ich problemów, motywów działania. Podnosi wiedzę i daje wzorce dobrych zachowań. Odpręża, uspokaja i relaksuje. Dziecko może wejść w sytuację bohatera, przeżyć z nim różne emocje. Książka może dodać sił i zapału. Dostarczyć rozrywki i emocji. Może rozśmieszyć lub zasmucić, a także pocieszyć i wskazać nowe możliwości rozwiązywania swoich problemów. Wspólne czytanie z nastolatkiem pozwala zachować lub odbudować więź i pomaga mu w pokonaniu wielu problemów wieku dorastania.
W dzisiejszym świecie żyjemy w ciągłym pośpiechu, warto znaleźć więc czas na czytanie, aby się wyciszyć. Aby w pełni „wejść” w książkowy świat musimy się wyciszyć, skupić na tekście i skoncentrować, odłączyć od świata zewnętrznego. Czytając zdobywamy wiedzę i łączymy ją z tym, co już wiemy. Dzięki temu nasz mózg pracuje i doskonali swoje działanie, co z kolei wpływa na naszą pamięć.
ROLA RODZINY W ROZBUDZANIU POTRZB CZYTELNICZYCH DZIECKA
- Potrzeba kontaktu z książką nie powstanie u dziecka samorzutnie. Dziecko nie odczuje jej braku, jeśli w ogóle nie będzie się z nią stykać.
- O rozwoju i rozbudzeniu umysłu dziecka w znacznym stopniu decydują najwcześniejsze lata życia, czyli ten okres, w którym pozostaje ono pod bezpośrednim wpływem rodziny.
- Jeśli chcemy, aby nasze dziecko czytało, dajmy mu przykład. Dziecko musi widzieć, że rodzice czytają książki!
- Jeżeli od najmłodszych lat uda nam się ukształtować pozytywny stosunek do czytania, będzie on procentował w całym późniejszym życiu dziecka.
Rodzice! To od was w największym stopniu zależy pomyślna przyszłość waszego dziecka.
CYTATY O KSIĄŻKACH I CZYTANIU...
„Książki to najlepsi Twoi przyjaciele. Nie wyśmieją, nie zdradzą, a nauczą wiele.”
Jan Rak
„Przy pomocy książek wielu staje się ludźmi uczonymi nawet poza szkołą, bez książek zaś nikt nie wykształci się nawet w szkole.”
Jan Amos Komeński
„Książki kochają każdego, kto je otwiera, dając mu poczucie bezpieczeństwa i przyjaźń, niczego w zamian nie żądając..."
Cornelia Funke
„Powiedz mi, jakie książki masz w domu, a powiem ci, kim jesteś.”
Jarosław Iwaszkiewicz
„Pokój bez książek jest jak ciało bez duszy.”
Cyceron
„Książka to mędrzec łagodny i pełen słodyczy, który puste życie napełnia światłem, a puste serca wzruszeniem.”
Kornel Makuszyński
"Książka i możliwość czytania, to jeden z największych cudów ludzkiej cywilizacji."
Maria Dąbrowska
"Wiersz o czytaniu" - Renata Czajęcka (fragment)
Czytaj, by być pewnym siebie,
Czytaj, by być w siódmym niebie,
Czytaj, żeby więcej wiedzieć,
Czytaj, żeby jaśniej myśleć,
Czytaj, żeby poznać świat,
Czytaj, nieważne ile masz lat.
Bibliografia:
Centner-Guz M. (2017) U progu czytelnictwa. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2017
Redakcja naukowa Antczak M., Walczak-Niewiadomska A. (2015)W kręgu kultury czytelniczej Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź-Warszawa 2015
http://www.sp2siewierz.pl/index.php/cytaty-o-ksiazce-czytaniu-bibliotece
Anna Wojtycza